เนื่องในวันฉลองสมโภชศาลเจ้าหลักเมืองนครราชสีมา ซึ่งมีกิจกรรมวันไหว้องค์ศาลเจ้าในวันนี้ (10 มกราคม 2559) We Korat ขอนำเสนอประวัติของศาลเจ้าหลักเมืองนครราชสีมา ที่มีประวัติอันยาวนานมานำเสนอกัน
ศาลเจ้าหลักเมืองโคราช ตั้งอยู่บนถนนจอมพลแห่งนี้มาตั้งแต่เริ่มต้น ในประวัติศาสตร์ไม่มีกำหนดวันเริ่มก่อสร้างชัดเจน แต่อยู่ราวพุทธศักราช 2199-2231 ในรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ตามแนวคิดการสร้างสิ่งศักดิ์สิทธิ์เสาหลักเมืองในเขตคูเมือง
ศาลหลักเมืองนี้เดิมเป็นเสาไม้เล็กๆ 6 ต้น คนในเมืองนครราชสีมานับถือกันอย่างมาก เชื่อว่าผ่านมาต้องกราบไหว้ ถ้าไม่ไหว้เกวียนจะติดหล่มเดินทางต่อไปไม่ได้
ในสมัยรัชกาลที่ 3 คราวศึกเจ้าอนุวงศ์ ก่อนจะถอยทัพจากเมือง เจ้าอนุวงศ์ได้สั่งให้รื้อกำแพงเมือง 3 ด้าน ตัดต้นไม้ในเมือง เผาบ้านเรือนและเสาหลักเมืองทิ้งเสีย เชื่อว่าเสาหลักเมืองที่ปรากฏในเวลาต่อมา จึงน่าจะเป็นต้นใหม่สร้างขึ้นทดแทน
มีบันทึกว่า พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงเคยเสด็จทอดพระเนตรศาลหลักเมือง เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินเปิดเส้นทางรถไฟสายนครราชสีมา
กาลเวลาผ่านไปเสาหลักเมืองเริ่มชำรุดทรุดโทรม จึงมีการเสนอให้บูรณะศาลหลักเมืองครั้งใหญ่ในปีพุทธศักราช 2504 โดยทำการเปลี่ยนเสาต้นใหม่ สร้างศาลาทรงประยุกต์ครอบตัวเสา และอัญเชิญศาลเจ้าอากงมาเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คอยดูแลเสาหลักเมือง และประดับผนังข้างเคียงด้วยประติมากรรมแบบนูนต่ำ บอกเล่าเรื่องราวเมืองโคราชในสมัยคุณหญิงโม หรือท่านท้าวสุรนารี
ศาลหลักเมืองที่มีการปรับปรุงใหม่นี้เปิดในปี 2506 และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จมาทำพิธีสังเวยในปี 2509
ใน ปี 2480 กรมศิลปากรยังได้ขึ้นทะเบียนโบราณสถาน ศาลหลักเมืองนครราชสีมาไว้ด้วย อย่างไรก็ตามด้วยกาลเวลาที่ผ่านไป ศาลหลักเมืองก็มีสภาพเปลี่ยนไปตามกาลเวลา ก็มีความพยายามเสนอบูรณะหรือปรับภูมิทัศน์โดยรอบกันมาหลายปีทั้งจากภาคเอกชนและหน่วยงานท้องถิ่น แต่ก็ยังไม่มีความคืบหน้า ณ ตอนนี้
เมื่อเดือนกันยายนปีที่แล้วได้มีพิธีอัญเชิญองค์เจ้าประทับแท่นบูชาเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชาวจังหวัดนครราชสีมา นำโดยประชาชนชาวไทยเชื้อสายจีน พ่อค้า คหบดี ในถนนจอมพลมาร่วมในพิธี
ในช่วงเดือนมกราคมของทุกปี จะมีกิจกรรมฉลองสมโภชศาลเจ้าหลักเมืองนครราชสีมา ซึ่งมีประชาชน พ่อค้า ในย่านถนนจอมพล ร่วมกันจัดงาน ซึ่งร้านค้าต่างๆ ในย่านนั้นจะผลัดกันมาเป็นโต้โผแต่ละปี
กิจกรรมที่ไฮไลท์ของช่วงสัปดาห์สมโภชนี้ในทุกคืนก็คือการแสดงงิ้วบนถนนจอมพล ซึ่งปัจจุบันมีความทันสมัยทั้งเนื้อเรื่องและรูปแบบการนำเสนอ และหาดูได้ยาก ก็ขอแนะนำให้มาลองชมกัน (หอยทอดหน้าโรงงิ้วก็อร่อยนะ)
